با برنامه ریزی تا 2سال هوا پاک تر می شود!

کارشناسان 70درصد علت آلودگی هوای کلانشهرهای ایران را خودروهای کاربراتوری و موتورسیکلتها عنوان کرده اند.بنابراین اگر این دو عامل اصلی حذف شوند شاهد تغییر مثبت اساسی در کیفیت هوا خواهیم بود.دولت بایستی با یک برنامه ی زمانی مشخص و حساب شده تا دیر نشده اقدام جدی برای حذف آنها را به کارببرد تا بتوانیم ما هم آسمان آبی را شاهد باشیم.

در بین این دو عامل خودروهای کاربراتوری که طبیعتا ماشینهای فرسوده و اسقاطی هستند،اصلی ترین متهم هستند.اگر بخواهیم آمار و ارقام مربوط به شهر تهران را بیان کنیم،از میان 3.5میلیون خودرو در تهران حدود 300هزار خودرو جز ماشینهای کاربراتوری  و اسقاطی هستند.این میزان خودروی کاربراتوری تقریبا به میزان کل 3.5میلیون خودروی تهران آلایندگی تولید می کنند.به عبارتی 50درصد آلودگی هوا به علت همین 11درصد خودروی کاربراتوری است.
در کشورهای دیگر،محدودیتهای متعددی برای این خودروها وضع می شود که در نهایت همگی مالک را وادار می کنند به از رده خارج کردن خودروی فرسوده پناه ببرند.اعمال محدودیتهای این چنینی خود به خود سبب می شود که اصلی ترین عامل حذف و 50درصد هوای تهران بهبود یابد.
از این محدودیتها می توان به چندین برابر کردن هزینه ی بیمه ی یک خودروی کاربراتوری و فرسوده نسبت به یک خودروی صفر کیلومتر اشاره کرد. این اقدام سبب می شود بیمه کردن و حرکت دادن آن خودرو، برای مالک نصرفد و مالک نهایتا از منظر اقتصادی به این نتیجه برسد که خودرو را راهی مراکز اسقاط خودروهای فرسوده بکند و خودرویی جدید خریداری کند.
راه دیگر محدود کردن تردد ماشینهای فرسوده است که در بسیاری شهرهای جهان وجود می شود.طرح LEZ در بسیاری از کشورهای اروپایی اجرا می شود و قرار بود در ایران نیز از آبان ماه سال جاری به اجرا گذاشته شود که متاسفانه همکاریها صورت نگرفت.این محدودیتها نیز خودبه خود سبب می شود تا مالک ماشین فرسوده از رده خارج کردن خودرو را به تردد با آن ترجیح بدهد.
به اعتقاد کارشناسان اگر دو راهکار فوق در ایران نیز به اجرا گذاشته شود،تا دوسال آینده اصلی ترین آلاینده ی هوای شهرهای بزرگ حذف و کیفیت هوا 50درصد از اینی که هست بهتر می شود.

دی نیز رسید و خبری از ممنوعیت تردد تاکسیهای پیکان نشد!

ماهها پیش در اخبار خودروهای فرسوده خبری مبنی بر ممنوع کردن تردد تاکسیهای فرسوده ی پیکان در محدوده ی طرح ترافیک از ابتدای دی ماه سال 94منتشر شده بود که مالکان این خودروهای فرسوده ی آلاینده ی محیط زیست را مجاب می کرد که هر چه سریعتر برای نوسازی اقدام کنند.اما دی ماه رسید و خبری از اجرایی شدن طرح به گوش نرسید.اما واقعا چه مشکلی برسر اجرا شدن طرح قرار گرفت؟مگر نه اینکه این روزها در تهران و بسیاری دیگر از شهرهای کشور شهروندان نمی توانند نفس بکشند؟با این اوضاع نباید طرحهای این چنینی خیلی جدی تر دنبال بشوند؟!

سال گذشته طرح محدود شدن تردد تاکسیهای پیکان فرسوده از ابتدای دی ماه سال 94 به تصویب رسید که براساس مصوبه ۲-۲ شورای حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران به تاریخ ششم دی ماه ۹۳ هیچ یک از تاکسی‌های پیکان از دی ماه سال ۹۴ مجاز به تردد در محدوده طرح ترافیک نیستند و با همکاری پلیس راهور متوقف خواهند شد.اما ناهماهنگیهای ارگانهای اجرایی این طرح را نیز مانند بسیاری از طرحهای دیگر مانند طرح LEZ بلاتکلیف گذاشت.
در راستای اجرایی شدن این طرح شهردار تهران در نیمه شهریور ماه نامه ای به معاون اول رییس جمهور ارسال کرد و در آن برای نوسازی ناوگان فرسوده شهر تهران دو درخواست مطرح کرده بود.اولین درخواست عبارت بود از ارائه ی تسهیلات ارزان قیمت بانکی و دومین درخواست معافیت تاکسی از حقوق گمرکی و سود بازرگانی بود.این دو درخواست شهردار هم تاکنون محقق نشده است.از طرفی هم به علت عملی نشدن تعهدات ستاد مدیریت سوخت نوسازی تاکسیهای فرسوده نیمه تمام رها شد.
با این اوصاف بعید است که طرح محدود کردن تردد تاکسیهای پیکان فرسوده و نوسازی آنها به این زودی ها اجرا شود و ما کماکان بایستی دود این خودروهای فرسوده و دودزا را تنفس کنیم.

طرحی برای جریمه ی خودروهای فرسوده

این روزها هوای کلانشهرهایی مانند تهران, اصفهان و مشهد حسابی تیره و تار است.سرما هم مزید بر علت این هوای غیر قابل استنشاق شده است.تقریبا آلودگی هوا در حدی است که تردد برای تمامی گروههای سنی ممنوع شده است.یعنی شهروندان تا می توانند باید از تردد غیر ضروری پرهیز کنند تا خدای نکرده دچار بیماری نشوند.اما واقعا چه کسی مقصر این آلودگی هوا است؟
صنایع و خودروها علت اصلی این آلودگی هوا هستند که تا به حال تصمیم پایدار و تاثیر گذاری برای آنها گرفته نشده است.صنایع آلاینده بایستی از محدوده ی شهری خارج بشوند و خودروها با استانداردسازی بایستی به سمتی پیش بروند که آلودگی کمتری تولید کنند.اما روز به روز تعداد خودروهای فرسوده و غیر استاندارد در سطح شهرها بیشتر می شوند و به این آلودگی روزبه روز افزوده می شود.
از طرفی گفته می شود که از وسائل نقلیه ی عمومی بیشتر استفاده کنید تا خودروهای شخصی.ولی گویا خود ناوگان حمل و نقل عمومی فرسوده است.مردم باید سوار برخودروهای فرسوده ای بشوند که خود مسبب اصلی آلودگی هستند.
طرحهای بسیاری برای کاهش آلودگی مطرح می شود،یا تصویب و خیلی ضعیف اجرا می شوند و یا اصلا تصویب نمی شوند و در حد همان طرح باقی می مانند.طرح LEZ یکی از همان طرحهایی بود که اگر اجرا می شد می توانست جلوی تردد خودروهای فرسوده را بگیرد و مالکانشان را بیشتر تشویق کند که برای اسقاط خودرو فرسوده ی خود کاری بکنند.
طرحهای ارائه شده و اجرا نشده کم بودند که سخن از طرح دیگری به میان است،و آن جریمه کردن مالکان خودروهای فرسوده است.بر اساس نامه رسمی یکی از وزرای اقتصادی دولت از مسئولان نهاد ریاست جمهوری، درخواست شده است با توجه به تبعات و هزینه‌های ناشی از تردد خودروهای فرسوده در ناوگان حمل و نقل کشور، نسبت به تصویب مصوبه‌ای جهت دریافت جریمه از این خودروها اقدام شود. کارشناسان نهاد ریاست جمهوری با تأکید بر اینکه علی‌الاصول پرداخت جریمه باید در مقابل ارتکاب تخلف وضع و اخذ شود و این پیشنهاد بدون تعیین تخلف ارتکابی آنها محل تأمل است، فعلاً از تصویب آن خودداری کرده‌اند.از این روی این طرح نیز که شاید بتواند تا حدودی تردد این خودروها را محدود کند،همینطور به صورت طرح باقی ماند.

Low Emission Zoneدر اروپا

ذکر و خیر طرح LEZ یا عبارت جایگزین "طرح کاهش آلودگی هوا" در ایستگاه خودرو بسیار شده است.این طرح که دو سال است در کشور مطرح شده است و قرار است ابتدا در شهر تهران جایگزین طرح زوج و فرد بشود.با اجرایی شدن طرح اشخاصی که دارای خودروی فرسوده هستند باید از رفتن به محدوده ی طرح خودداری کنند وگرنه با آنها برخورد می شود.اما این طرح از کجا می آید؟

از سال 2008اتحادیه ی اروپا این طرح را در برخی از کشورهای حوزه ی اتحادیه ی اروپا به اجرا گذاشت.LEZ حروف اختصاری عبارت Low Emission Zoneبه معنای محدوده ی کم آلاینده است.این طرح در واقع از جمله اقدامات زیست محیطی اتحادیه ی اروپا برای کنترل و کاهش آلودگی هوا است.این آلودگی ناشی از تردد انواع خودروها به خصوص خودروی فرسوده در سطح شهرها است.این طرح در بیش از 194شهر اروپایی از 9کشور به اروپایی به اجرا گذاشته شده است و نتایج محتلفی را به همراه داشته است.از شهرهایی که طرح اجرا شده است می توان به شهرهای لندن، پراگ، کپنهاک، لیسبون، انتورپ برای خودروهای سبک و سنگین، ۵ شهر در کشور سوئد برای خودروهای سنگین، ۱۰ شهر در کشور هلند برای خودروهای سنگین، ۱۰ شهر در ایتالیا برای خودروهای سبک و سنگین و ۶۰ شهر در کشور آلمان برای خودروهای سبک و سنگین اشاره کرد.
در طرح مذکور محدودیت تردد برای خودروهایی است که میزان آلایندگیشان مطابق با استاندارهای اتحادیه ی اروپا نیست.به موجب اجرای طرح استاندارد یورو ۵ برای ورود مجاز خودروهای سواری، استاندارد یورو ۴ برای ورود اتوبوس ها و استاندارد یورو ۳ برای ورود خودروهای ون مینی بوس تعیین شده است.
طرح از طریق کنترل فیزیکی پلیس و سیستم کنترل مکانیزه صورت می گیرد و خودروهایی که غیرمجاز شناخته بشوند به شدت جریمه می شوند.

طرح LEZ عاملی برای ثبت نام خودرو فرسوده

خودرو فرسوده 20 درصد بیشتر از خودروی نو باعث آلودگی هوا می شود و همین موضوع از رده خارج شدن آنها را با اهمیت کرده است.خودروهای فرسوده شامل تاکسیها و اتوبوس و مینی بوس فرسوده نیز می شوند که حضور آنها در مکانهای پر تردد باعث شده است که آلودگی هوا بیشتر شود.

تاکسیها اجازه ی تردد در محدوده های طرح ترافیک را دارند و این که 10 تاکسی فرسوده در سطح شهر تردد می کنند باعث شده است تا اصلاحاتی روی طرح ترافیک صورت بگیرد.طرح LEZاصلاح شده ی طرح است و به خودروهای آلوده کننده که عمدتا تاکسیها هستند اجازه ی تردد در مناطق شلوغ را نمی دهد.شاید این طرح محرکی برای ثبت نام خودرو فرسوده باشد.چراکه باعث می شود مالکان تاکسیهای فرسوده فکری به حال تعویض خودروشان بکنند.

طرح LEZ برای کمک به جایگزینی خودروهای فرسوده

شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور برا کاهش آلودگی این روزهای پایتخت ایده جدیدی را عنوان کردن است . این طرح به گونه ای است که درصورتی تاکسی و اتوبوس‌های فرسوده وارد محدوده کاهش آلودگی هوا شوند جریمه شده و برای آنان اعمال قانون خواهند شد

البته به جز پیش قدم شدن شهرداری برای کمک به این طرح در حوزه تاکسی و اتوبوس های فرسوده ، تمهیداتی نیز برای خودرو های فرسوده و موتور سیکلت ها نیز شده است.

لازم به ذکر است که در صورت اجرای LEZ محدوده زوج یا فرد فعلی تحت عنوان محدوده کاهش آلودگی هوا جایگزین می شود و هیچ تغییری در محدوده کنترل ترافیک که به محدوده طرح ترافیک معروف است اعمال نخواهد شد. 

در این طرح تردد موتورسیکلت های کاربراتوری به محدوده کاهش آلودگی هوا ممنوع باشد طبق آمار بدست آمده 95 درصد موتورسیکلت‌های کشور کاربراتوری هستند که نقش موثری در آلودگی هوا دارند ولی اجرای این موضوع نیازمند هماهنگ بودن دستگاه های ذیربط است که خوشبختانه شهرداری تهران مقدمات سخت افزاری را فراهم کرده است تا پلیس راهور بتواند هر چه بهتر به وظیفه خود عمل کند.

در اصل این طرح برای جایگزین شدن خودروهای جدید به جای خودرو های فرسوده مشوقی خوبی محسوب خواهد شد.